سرطان چیست؟
- دسته : وبلاگ
سرطان چیست؟
سرطان! واژه ای ترسناک که این روزها زیاد به گوشمان میخوورد. سرطان چیست؟ سرطان گروه بزرگی از بیماری ها است که وقتی اتفاق می افتد که سلول های غیر عادی به سرعت تقسیم شوند و در بافت ها و اندام های دیگر پخش شوند. این سلول های به سرعت در حال رشد، ممکن است باعث ایجاد تومور شوند. ممکن است در عملکرد عادی بدن نیز اختلال ایجاد کنند. سرطان یکی از علل اصلی مرگ و میر در جهان است. بر اساس گزارش سازمان سلامت جهانی (WHO)، سرطان ۱ مورد از هر ۶ مورد مرگ را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داده است. کارشناسان هر روز سخت در تلاش هستند تا درمان های جدید سرطان را آزمایش کنند.
در این مقاله می خوانید:
علل ابتلا به سرطان
دلیل اصلی سرطان، جهش ها یا تغییراتی در DNA سلول ها است. جهش های ژنتیکی می توانند ارثی باشند. همچنین می توانند بعد از تولد در نتیجه محرک های محیطی اتفاق بیفتند. این علل بیرونی، سرطان زا نامیده می شود و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- + مواد سرطان زای فیزیکی مانند تابش و اشعه فرابنفش (UV)
- + مواد سرطان زای شیمیایی مانند سیگار کشیدن، آزبست یا پنبه نسوز، الکل، آلودگی هوا و غذا و آب آشامیدنی آلوده
- + مواد سرطان زای بیولوژیکی مانند ویروس ها، باکتری ها و انگل ها
بر اساس گزارش WHO ، حدود ۳۳ درصد از مرگ و میر ناشی از سرطان می تواند بر اثر مصرف دخانیات، الکل، شاخص توده بدنی (BMI) بالا، مصرف کم میوه و سبزیجات و عدم فعالیت بدنی کافی باشد.
عوامل تشدید خطر ابتلا به سرطان
برخی از عوامل خاص ممکن است شانس ابتلا به سرطان را بالا ببرند. این عوامل عبارتند از:
- مصرف دخانیات
- مصرف بالای الکل
- داشتن رژیم غذایی غیر سالم، به معنای مصرف بیش از حد گوشت قرمز، گوشت فرآوری شده، نوشیدنی های شیرین و تنقلات نمکی، غذاهای نشاسته ای و کربوهیدرات های تصفیه شده مانند شکرها و غلات فرآوری شده.
- کمبود فعالیت بدنی
- قرار گرفتن در معرض هوای آلوده
- قرار گرفتن در معرض تشعشعات
- عدم محافظت در برابر اشعه UV، مانند نور آفتاب
- عفونت با ویروس های خاصی مانند هلیکوباکتر پیلوری (pylori)، پاپیلومای انسانی (hpv)، هپاتیت B، هپاتیت C، اچ آی وی (HIV) و ویروس اپشتین بار (EBV) که باعث مونونوکلئوز عفونی می شود.
خطر ابتلا به سرطان با افزایش سن نیز افزایش پیدا می کند. طبق گفته موسسه ملی سرطان (NCI) به طور کلی، خطر ابتلا به سرطان تا سن ۷۰ تا ۸۰ سالگی تمایل به افزایش داشته و پس از آن کاهش پیدا می کند. یک بررسی در سال ۲۰۲۰ نشان می دهد که این افزایش و کاهش خطر ابتلا با توجه به سن، می تواند به دلایل زیر باشد:
- مکانیسم های کم اثرتر ترمیم سلولی که با افزایش سن به وجود می آیند.
- بیشتر شدن عوامل خطر در طول زندگی
- مدت زمان قرار گرفتن در مقابل عوامل سرطان زا
برخی از بیماری هایی که منجر به التهاب می شوند نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. به عنوان مثال، کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی مزمن روده است.
انواع سرطان
سرطان ها بر اساس نام محدوده ای که از آن شروع شده اند و نوع سلولی که از آن ساخته شده اند، نام گذاری می شوند. حتی اگر به نواحی دیگر بدن نیز پخش شوند. برای مثال سرطانی که از ریه ها شروع شده و به کبد پخش شود، همچنان سرطان ریه نامیده می شود. چندین اصطلاح پزشکی نیز برای انواع خاصی از سرطان استفاده می شود که عبارتند از:
- + کارسینوما سرطانی است که در پوست یا بافت هایی که سایر اندام ها را پوشانده اند، شروع می شود.
- + سارکوم سرطان بافت های همبند مانند استخوان ها، ماهیچه ها، غضروف ها و رگ های خونی است.
- + لوسمی یا لوکمیا سرطان مغز استخوان است که سلول های خونی ایجاد می کند.
- + لنفوم و میلوما سرطان های سیستم ایمنی هستند.
تشخیص زودهنگام سرطان
تشخیص زودهنگام، وقتی است که سرطان در مراحل اولیه خود پیدا شود. تشخیص زودهنگام می تواند اثربخشی درمان را افزایش داده و باعث کاهش نرخ مرگ و میر شود. غربالگری سرطان به تشخیص زودهنگام علائم سرطان کمک می کند. برخی از انواع غربالگری رایج سرطان برای تشخیص موارد زیر به کار می روند:
- + سرطان دهانه رحم و سرطان پروستات، برخی از غربالگری ها مانند غربالگری دهانه رحم و سرطان پروستات، ممکن است به عنوان بخشی از معاینات معمول انجام شوند.
- + سرطان ریه، غربالگری سرطان ریه ممکن است به طور مرتب برای افرادی که دارای عوامل خطر خاصی هستند، انجام شود.
- + سرطان پوست، در صورتی که مشکلات پوستی داشته باشید یا در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست باشید، غربالگری سرطان پوست توسط متخصص پوست انجام می شود.
- + سرطان روده بزرگ، انجمن سرطان آمریکا (ACS) غربالگری های منظم سرطان روده بزرگ را پس از ۴۵ سالگی توصیه می کند. این غربالگری ها معمولاً در طول کولونوسکوپی انجام می شوند. بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۱۷، کیت های تست خانگی نیز ممکن است برای تشخیص سرطان روده بزرگ مؤثر باشند.
- + سرطان سینه، ماموگرافی برای آزمایش سرطان سینه به زنان بالاتر از ۴۵ سال توصیه می شود. اما می توانید غربالگری را از ۴۰ سالگی شروع کنید. غربالگری در سنین پایین تر برای افراد در معرض خطر بیشتر، توصیه می شود. اگر در خانواده خود سابقه سرطان داشته اید یا اینکه در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان هستید، لازم است توصیه های غربالگری پزشک را دنبال کنید.
در حالی که شناسایی علائم هشدار سرطان می تواند به تشخیص و درمان سریع تر کمک کند، شناسایی برخی از انواع سرطان دشوارتر است و ممکن است تا مراحل پایانی، هیچ نوع علائمی نداشته باشند. علائم و نشانه های سرطان عبارتند از:
- + توده یا تومور بر روی بدن
- + کاهش وزن غیر قابل توضیح
- + تب
- + خستگی و کوفتگی
- + درد
- + تعریق شبانه
- + تغییرات در هضم
- + تغییرات در پوست
- + سرفه
انواع خاص سرطان، دارای علائم هشدار مخصوص به خودشان هستند. اگر علائم غیر قابل توضیحی را تجربه می کنید، بهتر است برای تشخیص به یک پزشک مراجعه کنید.
چگونگی رشد و گسترش سرطان
تقسیم سلولی غیرطبیعی
سلول های طبیعی بدن شما رشد کرده و تقسیم می شوند. هر کدام یک چرخه زندگی دارند که بر اساس نوع سلول تعیین می شود. همینطور که سلول آسیب دیده یا می میرد، سلول های جدید جایگزین می شوند. سرطان این فرایند را مختل کرده و منجر به رشد غیر عادی سلول ها می شود. این اختلال بر اثر تغییر یا جهش در DNA سلول اتفاق می افتد.
DNA درون هر سلول دارای دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کارهایی را انجام دهد و چگونه تقسیم شود. جهش اغلب در DNA رخ می دهد. اما سلول ها معمولاً این اشتباهات را اصلاح می کنند. وقتی یک اشتباه اصلاح نشود، سلول می تواند سرطانی شود. جهش ها می توانند باعث شوند که سلول هایی که باید جایگزین شوند، به جای مردن زنده بمانند و سلول های جدید نیز در مواقعی که به آنها نیازی نیست تشکیل شوند. این سلول های اضافی می توانند به طور غیر قابل کنترلی تقسیم شده و باعث تشکیل تومور شوند.
تشکیل تومور
تومورها بسته به محل رشد در بدن، می توانند مشکلاتی را برای سلامتی به وجود بیاورند. تمام تومورها سرطانی نیستند. تومورهای خوش خیم غیر سرطانی هستند و در بافت های مجاور گسترش نمی یابند. اما گاهی اوقات، تومورها می توانند بزرگ شده و با اعمال فشار بر علیه اندام ها و بافت های مجاور، مشکلاتی را ایجاد کنند. تومورهای بدخیم، سرطانی هستند و می توانند به سایر قسمت های بدن حمله کنند.
متاستاز
برخی از سلول های سرطانی می توانند از جریان خون یا سیستم لنفاوی نیز به مناطق دوردست بدن گسترش پیدا کنند. به آنها متاستاز می گویند. سرطان های متاستاز شده پیشرفته تر از باقی انواع سرطان در نظر گرفته می شوند. سرطان های متاستاتیک اغلب سخت تر درمان می شوند و کشنده تر نیز هستند.
راه های درمان سرطان
درمان سرطان بسته به نوع سرطان و شدت پیشرفتگی آن می تواند شامل گزینه های متفاوتی باشد.
- + درمان موضعی، درمان موضعی معمولاً شامل استفاده از درمان هایی مانند جراحی یا پرتودرمانی موضعی در محدوده خاصی از بدن یا تومور می شود.
- + درمان سیستمیک، درمان های دارویی سیستمیک مانند شیمی درمانی، درمان هدفمند و ایمنوتراپی می تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
- + درمان تسکینی، معالجه تسکینی شامل تسکین علائم مربوط به سرطان مانند مشکلات تنفسی یا درد است.
درمان های متفاوت سرطان اغلب با هم برای حذف یا از بین بردن هر چه بیشتر سلول های سرطانی استفاده می شوند. رایج ترین انواع درمان سرطان عبارتند از:
جراحی
جراحی تا حد امکان سرطان را از بین می برد و معمولاً در ترکیب با سایر روش های درمان به منظور اطمینان از اینکه تمام سلول های سرطانی از بین رفته اند، انجام می شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان تهاجمی سرطان است که در آن از داروهایی استفاده می شود که برای سلول ها مانند سم عمل می کنند و سلول های سرطانی به سرعت در حال تکثیر را از بین می برند. این روش برای کوچک کردن اندازه تومور یا کاهش تعداد سلول ها در بدن و کاهش احتمال گسترش سرطان مورد استفاده قرار می گیرد.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی از اشعه های قدرتمند و متمرکز برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. به پرتو درمانی که در داخل بدن انجام می شود، براکی تراپی گفته می شود. در حالی که پرتو درمانی خارج از بدن را رادیوتراپی خارجی می نامند.
پیوند سلول های بنیادی (مغز استخوان)
در پیوند مغز استخوان، مغز استخوان بیمار را با سلول های بنیادی سالم ترمیم می کند. سلول های بنیادی، سلول های تمایزنیافته ای هستند که می توانند عملکردهای متنوعی داشته باشند. پیوند سلول های بنیادی، این امکان را به پزشکان می دهد که از دوزهای بالاتر شیمی درمانی برای درمان سرطان استفاده کنند. پیوند سلول بنیادی معمولاً برای درمان لوکمیا استفاده می شود.
ایمنو تراپی (بیولوژیک درمانی)
در ایمنوتراپی از سیستم ایمنی بدن شما برای مقابله با سلول های سرطانی استفاده می شود. این درمان ها به آنتی بادی های بدن شما کمک می کنند که سرطان را شناسایی کنند. بنابراین می توانند از سیستم دفاعی طبیعی بدن شما برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده کنند.
هورمون درمانی
هورمون درمانی، هورمون هایی که سوخت برخی از سرطان ها هستند را مسدود کرده یا از بین می برند تا رشد سلول های سرطانی متوقف شود. هورمون درمانی، یک درمان رایج برای سرطان هایی است که از هورمون های برای رشد و گسترش استفاده می کنند. مانند انواع خاص سرطان سینه و سرطان پروستات.
دارو درمانی هدفمند
دارو درمانی هدفمند از داروها برای تداخل با مولکول های خاصی استفاده می کند که به رشد و بقای سلول های سرطانی کمک می کنند. آزمایش ژنتیک نشان می دهد که آیا شما واجد شرایط این درمان هستید یا خیر. ممکن است به نوع سرطان، جهش های ژنتیکی و ویژگی های مولکولی تومور شما بستگی داشته باشد.
کارآزمایی های بالینی
کارآزمایی های بالینی، روش های نوین درمان سرطان را بررسی می کنند. این می تواند شامل آزمایش اثربخشی داروهایی باشد که در حال حاضر توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تأیید شده اند اما نه برای درمان سرطان. همچنین می تواند شامل امتحان کردن داروهای جدید باشد. کارآزمایی های بالینی می توانند گزینه های دیگری را به افرادی ارائه دهند که ممکن است سطح موفقیت مورد انتظار خود را با درمان های رایج مشاهده نکرده اند. در برخی از موارد، این نوع درمان ها رایگان ارائه می شوند.
طب جایگزین
طب جایگزین ممکن است در تکمیل نوع دیگری از درمان مورد استفاده قرار بگیرد. این روش به کاهش علائم سرطان و عوارض جانبی داروها مانند حالت تهوع، خستگی و درد کمک می کند. طب جایگزین برای سرطان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- + طب سوزنی
- + یوگا
- + ماساژ
- + مراقبه
- + تکنیک های آرام سازی
عوامل موثر در درمان سرطان
پس از تشخیص سرطان، رویه زندگی شما به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:
- + نوع سرطان
- + مرحله سرطان در تشخیص
- + محل سرطان
- + سن
- + سلامت عمومی
راه های پیشگیری از سرطان
شناختن عوامل سرطان زا می تواند به شما کمک کند که سبک زندگی خود را در جهت کاهش خطر ابتلا به انواع این بیماری تغییر دهید. اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان، عبارتند از:
- + پرهیز از دخانیات و دود دست دوم
- + محدود کردن مصرف گوشت های فرآوری شده
- + داشتن رژیم غذایی که بیشتر بر پایه گیاهان، پروتئین های بدون چربی و چربی های مفید باشد. مانند رژیم غذایی مدیترانه ای.
- + اجتناب از مصرف بیش از حد الکل
- + حفظ وزن متوسط و BMI
- + انجام فعالیت بدنی متوسط برای ۱۵۰ تا ۳۰۰ ساعت در هفته
- + محافظت از پوست با پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و استفاده از کرم ضد آفتاب، کلاه و عینک آفتابی
- + اجتناب از سولاریوم
- + واکسینه شدن بر علیه عفونت های ویروسی که می توانند منجر به سرطان شوند. مانند هپاتیت B و HPV
- + مراجعه منظم به پزشک برای غربالگری انواع مختلف سرطان. این کار شانس تشخیص سرطان را در مراحل اولیه بالا می برد.
جمع بندی
سرطان گروهی از بیماری های جدی است که در اثر تغییرات ژنتیکی در سلول ها ایجاد می شود. سلول های غیر عادی سرطانی می توانند به سرعت تقسیم شده و تومور ایجاد کنند. عوامل خطر مانند نوشیدن الکل، سیگار کشیدن، کمبود فعالیت های بدنی، رژیم غذایی ناسالم، داشتن BMI بالا و ابتلا به ویروس ها و باکتری های خاص ممکن است در ایجاد سرطان نقش داشته باشند.
غربالگری می تواند در تشخیص زودهنگام سرطان، زمانی که درمان آن آسان تر است، به شما کمک کند. برنامه درمانی و چشم انداز افراد مبتلا به سرطان، به نوع سرطان، مرحله ای که در آن تشخیص داده می شود، سن و سلامت عمومی افراد بستگی دارد.
- منبع :
- healthline
دیدگاه ها
+ افزودن نظر