اهدای خون، خوب یا بد؟
- دسته : وبلاگ
همه دانستنی ها و ندانستنی های اهدای خون
حتما برایتان پیش آمده است که در رسانه هایی نظیر تلویزیون، روزنامه و فضای مجازی از شما برای اهدای خون دعوت شده است و حتی احتمالا شاهد بحث هایی میان دو طرف در یک محفل خانوادگی یا دوستانه درباره فواید و مضرات اهدای خون بوده اید. جدا از ویژگی معنوی این کار که موجب کمک به بیماران و مصدومان می شود، آیا اهدای خون مفید است یا مضر؟ نظر شما چیست؟ اگر مفید است، چند بار در سال می توانیم خون اهدا کنیم؟ بهترین زمان برای اهدای خون چه موقعیست؟ و بسیاری سوال دیگر، بیایید با هم همه زوایای این کار را بررسی کنیم.
در این مقاله می خوانید:
چرا باید خون اهدا کنیم؟
اهدای خون مساوی است با اهدای فرصت زندگی دوباره به یک انسانی دیگر! بله درست خواندید، بیماری‌ها و شرایط بسیاری باعث می‌شود تا زندگی یک انسان در گرو دریافت خون از یک انسان دیگر باشد. همه ما می‌توانیم با اهدای خون، زندگی یک انسان را از مرگ نجات دهیم. اهدای خون، فرصتی دوباره برای زیستن است.
میانگین آماری برخی گروه‌های خونی در مقایسه با گرو‌های خونی دیگر، کمتر است. به همین دلیل تامین خون مورد نیاز برای آنها در مدت زمان کم میسر نخواهد نیست. طبق گزارش صلیب سرخ آمریکا، اهدای خون یک نفر می تواند تا سه زندگی را نجات دهد. به طور متوسط هر دو ثانیه یک نفر در ایالات متحده به خون نیاز پیدا می کند. به نظر می رسد که اهدای خون فقط به نفع گیرندگان خون نیست، بلکه اهدا کنندگان خون نیز از مزایای ناشی از اهدای خون به دیگران بهره مند می گردند.
اهدای خون می‌تواند برای بسیاری از افراد نیازمند مفید واقع شود. مانند افرادی که در زیر به آنها اشاره کرده ای:
- + افرادی که به خاطر آسیب دیدگی دچار خونریزی داخلی یا خارجی شدند
- + افرادی که از بیماری سلول داسی شکل رنج می‌برند
- + بیماران مبتلا به سرطان که دوران درمان خود را سپری می‌کنند
- + کسانی که جراحی هایی مانند قلب یا ارتوپدی دارند
- + بیمارانی که به‌صورت ارثی به اختلالات خونی دچار هستند
- + افرادی که عمل پیوند انجام دادند
- + کسانی که به درمان از طریق پلاسما یا دیگر فراورده‌های خونی احتیاج دارند
آیا اهدای خون مفید است؟
از لحاظ علمی اهدای خون فواید بسیاری زیادی برای بدن دارد. تحقیقات نشان داده است برخی از مردم معمولا بیشتر از میزان مورد نیاز روزانه خود آهن مصرف می کنند. مصرف آهن بیشتر از حد توصیه شده موجب تولید رادیکال های آزاد بیش از حد در بدن می شود. رادیکال های آزاد موجب ایجاد تغییرات سلولی می شود که عملکرد طبیعی سلول ها را مختل کرده و خطر برخی بیماری های مزمن مثل بیماری های قلبی و سرطان و سایر بیماری ها را افزایش می دهد. این مشکل در مردها و زنان یائسه حادتر است. افرادی که بیش از حد از گوشت قرمز استفاده می کنند نیز در خطر افزایش میزان آهن در بدن هستند. ما با اهدای خون مقداری از این آهن اضافه را که موجب تولید رادیکال آزاد در بدن می شود را تعدیل می کنیم. همچنین تحقیقات نشان داده است که مردهایی که خون اهدا می کنند معمولا کمتر در خطر ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند. از آنجا که بیماری های قلبی متداول ترین علت مرگ در مردان است، این می تواند یکی از بهترین فواید اهدای خون بر سلامتی آنها باشد! به طور کلی در هر بار اهدای خون 650 واحد کالری از دست می رود و این یعنی اهدای خون منظم می تواند منجر به از دست دادن مقادیر قابل توجه وزن شود. البته حفظ سطح آهن مناسب در بدن و توجه به شرایط وزنی اهدا کنندگان ضروری است. به گفته محققان، اهدای خون مکرر، فشار خون و همچنین جریان خون را بهتر کرده و کمتر سبب تخریب دیواره رگ های خونی و انسداد شریانی می شود. طبق داده های به دست آمده، اهدای خون در جوان سازی پوست نیز موثر است. افزایش میزان استرس اکسیداتیو که سبب پیری زودرس پوست می‌شود، ناشی از رسوب آهن است. اهدای خون غلظت آهن را در پوست و سرم خون کاهش می‌دهد. از طرفی پروتئین های ضدالتهابی نیز در سطح پوست افزایش می‌یابند. همگی این موارد سبب می‌شوند که پیری پوست کندتر پیش برود.
اهدای خون علاوه بر تاثیر خوب آن بر جسم ما، می تواند موجب فواید عاطفی زیادی برای ما باشد، از جمله فواید آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- + کاهش استرس
- + بهبود وضعیت عاطفی
- + بهبود وضعیت سلامت روان
- + کمک به خلاص شدن از شر احساسات منفی
- + احساس تعلق ایجاد کرده و انزوا را کاهش می دهد
علاوه بر همه موارد بالا یکی از دلایل تاثیر اهدای خون بر سلامتی فرد اهداکننده آن است که پیش از هر بار اهدای خون سلامت فرد اهدا کننده با سنجش میزان فشار خون، ضربان قلب، میزان هماتوکریت های خون (گلبول های قرمز خون) بررسی شده و سپس اجازه اهدا به فرد داده می شود. به این ترتیب بسیاری از بیماری های فرد مانند فشار خون بالا، مشکلات خونی، ناراحتی های قلبی و... با همین آزمایش های به ظاهر ساده اما مهم شناسایی می شود.
شرایط اهدای خون
اهدای خون شامل یک سری شرایط هست:
- + حداقل سن قابل قبول 18 سال
- + حداكثر سن 60 سال
- + حداكثر سن برای اولين اهدای خون 60 سال
- + برای دفعات بعدی اهدا كننده مستمر حداكثر 65 سال (در صورت داشتن مجوز از مدير پزشكی پايگاه اهدای خون مربوطه)
اگر برای اولین‌بار تصمیم دارید به مراکز انتقال خون مراجعه کنید، بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
- + حتما کارت شناسایی همراه خود داشته باشید.
- + اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید یا به بیماری خاصی مبتلا هستید، قبل از انتقال خون با پزشک خود مشورت کنید.
- + بهتر است قبل از خون دادن، از مواد غذایی که حاوی آهن هستند مثل گوشت قرمز، اسفناج، مرغ و ماهی بخورید.
- + 4 تا 6 ساعت قبل از خون دادن حتما غذا میل کنید.
- + اگر به سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا هستید، نباید خون بدهید.
- + در 1 سال گذشته نباید سابقه عمل جراحی، دریافت خون یا تزریق هورمون داشته باشید.
همچنین برای اهدای خون، باید غربالگری سلامتی انجام شود. یک پرستار آموزش دیده و یا در مواردی یک پزشک این معاینه و غربالگری را انجام می دهد. معمولا موارد زیر در فرد متقاضی اهدای خون بررسی می گردد:
- + نبض
- + فشار خون
- + دمای بدن
- + سطح هموگلوبین
این معاینه فیزیکی رایگان می تواند گزارشی در مورد سلامتی شما ارائه دهد. این کار می تواند به طور موثری مشکلاتی را که می تواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای یا عوامل خطرزا برای برخی بیماری ها باشد را تشخیص دهد.
بهترین زمان برای اهدای خون
به طور معمول در پاییز و زمستان حجم خون ذخیره شده در بانک خون کاهش می‌یابد. در این زمان در کشور، نیاز به انتقال خون بیش از فصل‌های دیگر احساس می‌شود. بنابراین سعی کنید حتماً در این فصول برای اهدای خون اقدام نمایید.
آیا اهدای خون عوارض دارد؟
به طور کلی خیر، اما همان‌طور که اهدای خون فواید بسیار زیادی برای بدن به همراه دارد، از برخی عوارض نیز برخوردار است. چنانچه بعد از اهدای خون هر یک از این عوارض را تجربه کردید، لازم نیست نگران باشید. زیرا این عوارض کوتاه مدت هستند و در مدت کمی بعد از اهدا به طور کامل از بین می روند. به طور کلی فواید اهدای خون بسیار بیشتر از عوارض آن است. البته برخی از این عوارض نیز به دلیل کمبودهایی که در بدن شخص اهداکننده وجود دارد، رخ می‌دهد. برخی از افراد ممکن است پس از اهدای خون حالت تهوع، سرگیجه یا گیجی پیدا کنند. این اتفاق ممکن است فقط چند دقیقه طول بکشد. فرد اهدا کننده در صورت سرگیجه بهتر است به پشت دراز بکشد و پاها را اندکی بالاتر از سطح بدن قرار دهد تا زمانی که احساس بهتری پیدا کند. همچنین ممکن است مقداری خونریزی در محل ورود سوزن داشته باشید. فشار آوردن و بالا بردن بازو برای چند دقیقه معمولاً این خونریزی را متوقف می کند. در این قسمت ممکن است اندکی کبودی ایجاد شود. درضمن به طور معمول افرادی که در بدن خود کمبود آهن دارند، ممکن است پس از اهدای خون به طور موقت دچار ریزش مو شوند.
شرایط اهدای خون بانوان
عادت ماهانه یا همان پریود در بانوان، آهن بدن آنها را تا حدودی کاهش می‌دهد. البته هرگز این موضوع فواید اهدای خون برای بدن را زیر سوال نمی‌برد. بانوان اهداکننده خون بیشتر از مردان دچار کمبود آهن می‌شوند. بر این اساس، خانم‌ها قبل و بعد از اهدا باید به این نکات توجه کنند:
- + مصرف قرص آهن به‌صورت مرتب
- + مصرف مواد غذایی حاوی آهن از قبیل گوشت قرمز، ماهی و سبزیجاتی مثل اسفناج، عدس و لوبیا
مراحل اهدای خون
فرد اهداکننده در یک صندلی دراز خواهد کشید. می تواند به صورت نشسته یا دراز کش خون اهدا کند. ناحیه کوچکی از بازوی با الکل تمیز می شود، سپس یک سوزن استریل وارد رگ می شود. هنگامی که یک مقدار مشخص خون از بدن خارج شود، همچنان در حالت نشسته یا دراز کشیده خواهید ماند. این کار 8 تا 10 دقیقه طول می کشد. وقتی مقدار مورد نظر خون در ظرف جمع آوری خون جمع شد، یک پرستار سوزن را از رگ خارج نموده و بازوی فرد را بانداژ خواهد نمود.
انواع دیگر اهدای خون عبارتند از اهدای پلاکت، اهدای پلاسما (پلاسمافرز)، اهدای دو برابر گلبول قرمز. این نوع محصولات خون با استفاده از فرایندی به نام آفرز انجام می شود. دستگاه آفرز به هر دو بازوی اهدا کننده متصل می گردد. قبل از اینکه اجزای استفاده نشده خون را به بدن او برگرداند، مقدار کمی خون را جمع می کند و اجزای آن را جدا می کند. این چرخه در طی تقریباً دو ساعت چندین بار تکرار می شود.
پس از اتمام اهدای خون، یک میان وعده و نوشیدنی به فرد اهدا کننده داده می شود و او می تواند به مدت 10 یا 15 دقیقه قبل از رفتن خود بنشیند و استراحت کند. اگر احساس ضعف یا حالت تهوع نماید، می تواند دراز بکشد تا حال او بهتر شود.
چه مواردی را باید به پزشک انتقال خون بگویید
- + آلرژی ها
- + مصرف دارو
- + سابقه بيماري های قلبی و عروقی، ريوی، كليوی، كبدی
- + سابقه تزريق خون و فرآورده های آن
- + سابقه غش، صرع، تشنج
- + سابقه اعتياد به مواد مخدر
- + سابقه اعمال جراحی
- + سابقه رفتارهای پر خطر جنسی
- + سابقه خالكوبی، حجامت، تاتو
- + سابقه زردی يا يرقان در خود و خانواده
- + مسافرت به مناطق آندميک مالاريا
فرد اهدا کننده باید اطلاعاتی در مورد مشکلات پزشکی و هر دارویی که مصرف می کند ارائه دهد. این موارد ممکن است در صلاحیت شما برای اهدای خون تأثیر بگذارد.
نکاتی قبل و بعد از اهدای خون
- + قبل از اهدای خون به شرایط غذایی خود توجه کنید و مواد غذایی حاوی آهن مثل گوشت قرمز مصرف کنید.
- + قبل از اهدای خون از خوردن داروهایی مثل آسپرین خودداری کنید.
- + شب قبل از انتقال خون خواب خوبی داشته باشید.
- + قبل از مراجعه به مراکز اهدای خون از انجام ورزش یا کار سنگین خودداری کنید.
- + از چند ساعت قبل به مقدار کافی آب بنوشید.
- + ناشتا خون ندهید.
- + اگر سابقه حالت تهوع بعد از خون دادن را دارید، قبل از اهدای خون مواد غذایی زیادی میل نکنید.
- + بعد از اهدای خون مدتی روی تخت دراز بکشید و سریع بلند نشوید.
- + بعد از خون دادن از انجام ورزش و کارهای سنگین پرهیز کنید.
- + بهتر است بعد از اهدای خون رانندگی نکنید.
در آخر امیدوارم این مقاله به شما کمک کرده باشه، ما همچنین در آینده این پست را بروزرسانی خواهیم کرد. از شما بابت مطالعه این پست ممنون هستیم، در صورت وجود نظر یا سوالی خوشحال خواهیم شد که با ما در قسمت نظرات در میان بگذارید.
منابع
- drdr.ir
- salamateaval.com
- missomister.com
دیدگاه ها
+ افزودن نظر